Đối với Trung Hoa như thế nào, thì đối với Pháp, Mỹ cũng thế. Đánh
đi đôi với đàm, và đàm trên cơ sở văn hóa chân chính của đối phương mà đối
phương không cách nào từ bỏ được.
Một quân đội xâm lược chỉ có thể tiến hành xâm lược trong trường
hợp tiến lên có thể chết nhưng còn có thể sống nếu chiến thắng, trái lại
rút lui thì bị giết chết. Nhưng khi đánh Việt Nam, nó lâm vào một tình thế
khác. Người Việt Nam không giết tù binh, hàng binh, mà đối xử nhân đạo rồi cho
họ về nước. Khi họ về nước, họ ở vào một trong hai tình thế. Hoặc là họ bị giết. Nhưng nếu họ bị chính người Trung Quốc giết trong khi
người Việt Nam tha thì còn ai sẽ đi lính cho nhà vua? Còn nếu để họ sống thì một
đồn mười, mười đồn trăm, làm cách nào tiếp tục chiến tranh được nữa? Cho nên sau
mỗi lần trả tù binh hàng loạt là chiến tranh kết thúc, dù là ở đời Lý, đời Trần,
đời Lê, Quang Trung hay đánh với Pháp,với Mỹ. Không phải đối phương kiệt sức mà
thực tế không có danh nghĩa gì để tiếp tục chiến tranh.
Chiến lược tâm công, đánh bại ý chí xâm lược cũng xuất phát
từ biện pháp dùng chính văn hóa của đối phương làm đối phương từ bỏ xâm lược.
Con người giống nhau. Hồ Chí Minh khẳng định: “Tuy phong tục mỗi nơi một
khác, nhưng có một điều thì dân nào cũng như dân nào. Điều đó là dân tộc nào
cũng ưa sự lành mà ghét sự dữ”.
Những người lính khi bị đẩy vào cuộc chiến tranh xâm lược sẽ cảm
thấy ân hận khi họ phải bắn giết những con người nhân cách cao hơn họ, chiến đấu
cho cái lý tưởng mà chính họ cũng sẽ theo nếu ho ở vào địa vị người Việt Nam.
Họ thấy người Việt Nam khi bắt được họ không hề tỏ ra căm thù, hay ngược đãi mà
lại tử tế. Họ sẽ ăn năn hối hận.
Chính vì vậy đánh Việt Nam thì sẽ mắc “hội chứng Việt Nam”. Chiến
tranh có từ khi có loài người, nhưng chiến tranh tạo nên được hội chứng của nó
thì chỉ có Việt Nam. Hội chứng này đã giúp cho Việt Nam có được trên ba trăm
năm yên ổn sau trận Chi Lăng, ngay vào lúc Việt Nam có nhiều rối loạn: Nhà Mạc
cướp ngôi, chiến tranh Lê-Mạc, chiến tranh Trịnh-Nguyễn. Nó khiến nhà khanh chỉ
cho quân Sĩ Nghị đem quân Lưỡng Quang sang thử đánh lấy Việt Nam, rồi sau đó
chấm dứt chiến sự. Hội chứng tạo nên trào lưu chống cuộc nổi dậy của nhân dân
thuộc địa Pháp trong đó chính những người lính theo quân Pháp đánh Việt Nam là
những người chống thực dân hăng hái nhất. Hội chứng này làm những người con ưu
tú của văn hóa Mỹ đau khổ. Rõ ràng đây là một đóng góp của văn hóa Việt Nam vào
thế giới.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: văn hóa việt nam
