Quân đội Việt Nam chúng ta hiện nay là xuất phát từ một đội tuyên
truyền vũ trang chỉ có 34 người, nay đã trở thành một quân đội hùng mạnh giải
phỏng được đất nước, chiến thắng được những đạo quân nhà nghề hùng mạnh. Đó là
nhờ biết vừa chiến đấu, vừa xây dựng. Lê Lợi sau khi khởi nghĩa đã nhiều lần
thất bại, quần đội tan tác, nhưng rồi lại phục hồi sức lực, lớn mạnh nhanh
chóng để giải phóng đất nước. Đó là vì chúng ta biết vừa chiến đấu vừa xây dựng
lực lượng.
Quan điểm vừa chiến đấu vừa xây dụng lực lượng chỉ có thể thực
hiện khi toàn dân thấy thực tế không còn con đường nào nữa, cuộc chiến đấu là
bắt buộc, khi toàn dân thấy rõ chính nghĩa của cuộc kháng chiến và quân đội ta
rõ ràng là một quân đội theo chính nghĩa, bảo vệ truyền thống nhân nghĩa của
nhân dân, một quân đội hoàn toàn vì dân.
Quân đội Việt Nam không ngừng được bổ sung từ lực lượng vô tận của
nhân dân. Con người sinh ra không phải để giết người mà để lao động, kiếm sống
bằng mồ hôi nước mắt của mình. Anh ta chỉ chiến đấu khi đây là cách duy nhất
giữ lấy nhà cửa, ruộng vườn, nhân cách của mình, bảo tồn giống nòi mình. Cần
phải chuẩn bị từng bước, từ dân quân, quân địa phương, quân chính quy. Vũ khí
bao gồm cả những vũ khí tự tạo lẫn vũ khí lấy của địch để đánh địch. Cần phải
tạo nên một sự nhất trí trong toàn quân về nhiệm vụ chiến đấu. Xây dựng lực lượng
tốt thì chiến đấu sẽ dễ dàng.
Giải quyết tốt quan hệ giữa chiến đấu và xây dựng lực lượng quân sự. Việt
Nam có truyền thống “ngụ binh ư nông”. Ngày nay ngoài quân đội thường
trực, ta có dân quân tự vệ và bộ đội địa phương được huấn luyện thích hợp và sẵn
sàng chiến đấu khi cần đến.
Trong việc tiêu diệt địch không thể theo chiến lược biến người để giành
chiến thắng với những tổn thất to lớn về nhân sự. Mức độ kết quả đạt được về
tiêu diệt địch phải xét trong quan hệ với tổn thất của ta, đó là thước đo tài
nghệ, trình độ và trách nhiệm của người chỉ huy đối với vận mệnh đất nước và
tính mệnh quân sĩ.
Để xây dựng lực lượng, kỉ luật thép là cần, nhưng điều còn cấn hơn đó là
tình nghĩa. Trong quân đội việt Nam, xưa cũng như nay, có truyền thống coi nhau
như anh em ruột thịt, đồng cam cộng khổ, chia ngọt sẻ bùi. Ngoài lúc chiến đấu
ra, không có sự phân biệt gay gắt giữa người trên kẻ dưới mà có sự bình đẳng,
dân chủ. Đây là một truyền thống đặc biệt Việt Nam, rất cao quý và tốt đẹp, cần
dược duy trì. Chính nhờ truyền thống này mà khi vào quân ngũ, người lính không
cảm thấy mình chỉ là một công cụ, trái lại anh ta là con người và chiến đấu vì
danh dự của con người Việt Nam. Không phải quyền lợi vật chất, cái đẹp y phục,
sự đãi ngộ lôi cuốn người ta gia nhập quân đội, mà trước sau là sự nêu gương.
Nhân dân hi sinh cho nước vì nhìn thấy cạnh mình những con người rõ ràng hi
sinh cho nước, vui vẻ từ bỏ những đãi ngộ riêng để lo cho dân, tin dân. Các
quân nhân nước ngoài đều ngạc nhiên sao trong quân đội Việt Nam sĩ quan và lính
không có gì phân biệt trong y phục mà vẫn chỉ huy được. Những người trong một
đơn vị là người trong một nhà, chiến đấu cho làng, cho nước Việt Nam không có
truyền thống vào quân đội để được phong hầu, ăn trên ngồi trốc, chỉ có truyền
thống chiến đấu vì trách nhiệm, để làm đúng con người của văn hóa Việt Nam.
