Tôi nghĩ để bảo vệ bản sắc văn hóa, chỉ có chủ nghĩa anh hùng thôi
không đủ, mà còn cần phải sáng suốt. Sự sáng suốt này thâu tóm trong biện pháp
quan hệ nhiều chiều với nhiều nước. Triều Tiên vào thế kỉ thứ VII đã đánh tan
70 vạn quân Tùy dẫn tới sự ra đời của thời đại Đường – Tống ở Trung Hoa. Nhưng
rồi chính sách bế quan tỏa cảng, chỉ giao thiệp một chiều với nhà Thanh Trung
Quốc (cũng là chính sách nhà Nguyễn) đã dẫn tới mất nước.
Để thắng trong giao tiếp phải mở rộng chủ nghĩa anh hùng sang mọi lĩnh
vực, kinh tế, khoa học, văn học – nghệ thuật, tạo ra những nhà khoa học, những
nhà tư tưởng, những nhà kinh tế anh hùng trong sự khiêm tốn, biết mình, biết
người.
Ta hãy xét cách nhìn của người dân bình thường về các khái niệm đạo đức:
nhân, trí, dũng, hiếu, nghĩa, anh hùng. Đây là các từ Hán – Việt được Nho giáo
Trung Quốc nêu lên thành chuẩn mực của người quân tử. Nhưng ở Trung Quốc đó là
những khái niệm tách rời nhau, có những nội dung riêng, không liên quan tới
nhau.
Còn ở Việt Nam thì khác. Ông tiến sĩ Nguyễn Trãi, khi tự đánh giá mình,
đã công thức hóa nó như sau:
Trừ độc, trừ tham, trứ bạo ngược Có nhân, có trí, có anh hùng.
Như vậy, theo Nguyễn Trãi, nhân, trí, anh hùng đều khống phải những đức
tính thu hẹp vào cá nhân như ở Trung Quốc, mà đều phải quy về đối tượng chung
là dân và nước ViệtNam. Nguyền Trãi tự cho mình có nhân, có trí cỏ anh hùng
vìkết quả của cuộc kháng chiến chống xâm lược là cứu được dân và nước khỏi khổ
cực (nhân), đã tỏ ra sáng suốt trong đường lối này (trí), và đã không tiếc
mình, liếc sức, sợ gian khổ, nguy hiểm (anh hùng).
Người Việt Nam gọi kẻ thương người là “nhân đức” không phải là “nhân”.
Kẻ lắm biện pháp giải quyết khó khăn là “khôn, khôn ngoan”, không phải là
“trí”. Kẻ gan dạ, dám liều thân trong một công việc là, “táo bạo, dũng cảm, gan
gốc”, không gọi là “anh hùng”. Kẻ tận tụy với một chủ trương, với một người
khác là “trung thành” không phải là “trụng”. Do tâm thức Việt Nam lấy đất nước
làm điểm quy chiếu cho nên mọi cái đẹp về nhân cách đều phải quy về đấy, rất
khác một văn hóa tôn ti luận kiểu Trung Quốc hay cá nhân kiểu phương Tây.
Một tôn giáo đều có tham vọng vượt ra khỏi phạm vi một nước cho nên nó
không quy chiếu về nước. Trái lại, nó cần phải phủ định chính trị, phủ định
nước để độc chiếm tư tưởng của tín đồ. Nhưng bất kì tín ngưỡng tôn giáo nào vào
Việt Nam hay sinh ra ở Việt Nam, trước sau gì cũng phải khúc xạ qua Tổ quốc
luận của Việt Nam mà thay đổi.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: thuần phong mỹ tục việt nam
