VẤN ĐỂ TỔ QUỐC VIỆT NAM
Người Việt Nam là con người tổ quốc luận, tức là đối với anh ta, tổ quốc
lớn hơn tất cả. Không cần tìm dẫn chứng ở xa xôi, lịch sử kháng chiến ba mươi
năm qua là bằng chứng không thể chối cãi. Tuy ai cũng thừa nhận đặc điểm này,
nhưng cách giải thích thường thiếu sức thuyết phục vì thiếu cơ sở vật chất.
Tôi có trò chuyện với nhiều trí thức nước ngoài. Họ đều cảm thấy lòng
yêu nước của người Việt Nam có cái gì cực kì khó hiểu, không thể nào giải thích
theo kinh tê luận của chính họ.
Nếu như gia đình có một cơ sở tự nhiên do hôn nhân tạo nên thì tổ quốc
lại là một tổ chức hình thành khá muộn và thay đổi theo những nước khác nhau.
Mỗi dân tộc có một cách hiểu riêng về đất nước của mình và cách yêu nước của
mỗi tộc người một khác.
Chẳng hạn ở Trung Quốc, khi nhà Chu đánh bại nhà Thương vào năm 1040, nó
chia thiên hạ (thiên hạ không phải là thê giới mà chỉ là lưu vực Hoàng Hà) ra
khoảng vài trăm nước những nước này do các họ hàng nhà vua và các công thần cai
trị Nước là đất phong dưới quyền sở hữu của người cầm đầu theo thứ bực lớn nhỏ
(công, hầu, bá, tử, nam). Nước như vậy là nhỏ bằng vài tỉnh. Đất đai là thuộc
quyền sở hữu nhà vua. Trung Quốc không có khái niệm “trung với nước” của Việt
Nam mà theo khái niệm “trung quân, ái quốc”. Chữ “quán” chỉ người nuôi mình,
không nhất thiết là vua (ông chồng là “phu quân” theo cái nghĩa như Hàn Tín nói
“mặc áo người ta thì chết cho người ta” và các học giả thời Xuân Thu – Chiến
Quốc chu du hết nước này sang nước khác để kiếm người nuôi minh và sẵn sàng
người nuôi mình tiêu diệt chính nước của mình. Ngũ Tử Tư, mà vãn hóa
Trung Quốc cho là vị trung thần điển hình, đem quân nước Ngô về đánh bại nước
Sở, nước của chính mình, rồi hi sinh cho nước Ngô là thí dụ nổi bật. Không có
khái niệm nước như một tồn tại cao nhất đòi hỏi người dân phải hi sinh cho nó
như Việt Nam. Trong tâm thức Trung Hoa, nước ngày xưa là gắn liền với dòng họ
cai trị đến mức Hàn Phi nói: “Người ta nói nước Tề mất khống phải là nói đất
đai thành quách nó mất mà nói họ Lữ không cầm quyền mà họ Điền được dùng (1). Ai
đọc ‘Tam quốc chí diễn nghĩa ” đều thấy người ta giết nhau không phải vì Trung
Quốc mà vì để cho họ Lưu, họ Tào hay họ Tôn cai trị thiên hạ, và tất cả những
người hi sinh như vậy đều được người Trung Quốc gọi là trung thần. Cho nên, dù
cho Trung Hoạ rộng lớn, văn hóa cao nhất thế giới, lịch sử của nó vẫn trải qua
nhiều lần phân chia, rồi bị dị tộc cai trị một phần hay cả nước. Chính Tôn
Trung Sơn trong “Tam dân chủ nghĩa” khẳng định:
Từ khóa tìm kiếm nhiều: van hoa viet nam
